روشهای بیان مقوله احترام در زبان روسی معاصر از دیدگاه دستور کاربردی در مقایسه با زبان فارسی

نویسنده: ایرانا زمانی

استاد راهنما: ناهید شیخی جولاندان

استاد مشاور: سید حسن زهرایی

هدف از پژوهش حاضر بررسی و توصیف روش ها و ابزارهای (آوایی، صرفی، نحوی، واژگانی، واژه‌سازی ) بیان مقوله "احترام" در زبان روسی معاصر و مقایسه آنها با زبان فارسی می باشد. احترام که یکی از عناصر مهم و ضروری ارتباطات است، در مرکز توجه علوم مختلف از جمله زبان شناسی، فلسفه، پراگماتیک، روانشناسی، قوم نگاری، فرهنگ شناسی و غیره قرار دارد. پژوهش مشروط بر نقش احترام در جنبه گفتاری و ارتباطی می باشد و از آنجایی که مقوله احترام در سیستم زبانی و محاوره ای نقش مهمی را ایفا می نماید لذا نیاز به مطالعه چندجانبه دارد. موضوع فوق متناسب با تحقیقات نوین زبانشناسی که محور مطالعات این دسته از تحقیقات بر رویکرد و نگرش کاربردی توصیف ابزارهای زبانی استوار است انتخاب گردیده و بررسی می گردد. بیان احترام از دیدگاه ارتباطی زبان روسی و فارسی پدیده مهمی محسوب می شود و مثال های آورده شده امکان بررسی انواع روش های بیان احترام در متون ادبی و مکالمه، بررسی ویژگی ها و خصوصیات معنایی آنها، تعیین ویژگیهای خاص و هویت ملی- فرهنگی و همچنین تعیین نقش آنها در موقعیت های خاص و شرایط متنی را فراهم نموده است. اصول تحقیق حاضر بر اساس دستور کاربردی پایه ریزی شده است. به عبارت دیگر بر اساس یکی از مفاهیم مهم آن به نام میدان معنایی- کاربردی. میدان معنایی- کاربردی مقوله احترام دارای ساختار چندسانی است که در آن اجزای مرکزی و جانبی متمایز شده اند. با توجه به اینکه مقوله احترام فاقد مرکز مورفولوژیکی است ولی در سطح لغوی هسته میدان معنایی- کاربردی آن را کلمات مودبانه و ضمایر "تو/شما" تشکیل می دهند. سایر ابزار بیان مقوله فوق را اجزای جانبی از قبیل خطاب (مخاطبه)، بیانات پراتیک (درخواست، دعوت، مشاوره، تسلی، عذر خواهی، دستورالعمل، تبریک، قدردانی، بخشش)، وجه و نمود افعال، حسن تعبیر، حروف ندا، ادات و سایر ابزارات تشکیل می دهند. از نتایج و طبقه بندی روشهای بیان مقوله احترام حاصل از این پژوهش می توان در آموزش زبان روسی در دانشگاه ها برای زبان آموزان فارسی زبان و همچنین در انتقال تجربیات در زمینه ترجمه از زبان روسی به فارسی و بلعکس استفاده نمود. ساختار رساله شامل مقدمه، دو فصل، نتیجه گیری و فهرست منابع می باشد. فصل اول به بررسی کلی ویژگیهای دستور کاربردی در بیان مقوله احترام در زبان روسی می پردازد. فصل دوم به توصیف روش های بیان احترام اختصاص داده شده است. در بخش نتیجه گیری نتایج اصلی حاصل از پژوهش آورده شده است.