عدد در زبان روسی

عدد

«عدد» آن قسم از کلمه است که بیانگر کمیت و مقدار است و در پاسخ به سوال‌هایی از قبیل сколько? (چه تعداد؟ چه مقدار؟)، который? (چندم؟ چندمین؟) به کار می‌رود.

عدد در زبان روسی دارای ویژگی‌های دستوری حالت، و در برخی موارد، ویژگی‌های دستوری جنس و جاندار-بی‌جان است.

اعداد در زبان روسی همانند زبان فارسی به دو شکل نشان داده می‌شوند:

الف) به وسیله‌ی ارقام:

۱, ۳, ۸, ۱۰۰, ۵۲۶, …

ب) به وسیله‌ی حروف:

یک (один)، سه (три)، صد (сто)، …

ترکیب اعداد با اسامی تشکیل گروه‌واژه می‌دهد. اسمی که در ترکیب با عدد به کار می‌رود، «معدود» نام دارد:

 معدود— عدد —Три книги

گروه‌واژه‌ی عدد و معدود می‌توانند به عنوان یک کلمه‌ی واحد در ساختار جمله قرار بگیرند و به عنوان اجزای مختلف جمله به کار روند.

به عنوان مثال:

.Два студента сидят в классе (گروه‌واژه‌ی عدد و معدود در نقش نهاد)

دو دانشجو در کلاس نشسته‌اند.

.Я вижу двух студентов (گروه‌واژه‌ی عدد و معدود در نقش مفعول مستقیم)

من دو دانشجو را می‌بینم.

.Я купил книгу для двух студентов (گروه‌واژه‌ی عدد و معدود در نقش مفعول غیرمستقیم)

من برای دو دانشجو کتاب خریدم.

 

انواع عدد به لحاظ ساختار

اعداد در زبان روسی به لحاظ ساختار به سه دسته تقسیم می‌شوند: اعداد ساده، اعداد مرکب، اعداد ترکیبی.

الف) اعداد ساده، اعدادی هستند که پایه‌ی جامد دارند، مانند اعداد два (دو)، три (سه)، … . اعداد ۱۰-۱ و ۴۰، ۹۰، ۱۰۰، ۱۰۰۰، ۱۰۰۰۰۰۰ نیز جزء اعداد ساده هستند.

ب) اعداد مرکب، اعدادی هستند که پایه‌ی مشتق دارند، مانند اعداد одиннадцать (یازده)، двенадцать (دوازده)، двадцать (بیست) و … که از ترکیب اعداد один، два، три با –надцать و –дцать ساخته شده‌اند.

اعداد زیر از اعداد مرکب به شمار می‌آیند:

1. اعداد ۱۱ تا ۱۹ که از ترکیب اعداد ساده با –надцать ساخته شده‌اند.
2. اعداد ۲۰، ۳۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰، ۸۰ که از ترکیب اعداد ساده با –дцать و –десять ساخته شده‌اند.
3. اعداد ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰ که از ترکیب اعداد ساده با عدد сто (صد) ساخته‌شده‌اند. عدد сто (صد) در ساختار برخی از این اعداد تغییر می‌کند، مانند عدد двести (دویست)، триста (سیصد).

پ) اعداد ترکیبی، اعدادی هستند که از ترکیب و همنشینی چند عدد در کنار یکدیگر ساخته می‌شوند، مانند عدد сорок пять (چهل و پنج) که از همنشینی عدد ساده‌ی сорок (چهل) با عدد ساده‌ی пять (پنج) ساخته شده است.

از ترکیب و همنشینی اعداد ساده با اعداد مرکب می‌توان بی‌نهایت عدد ترکیبی ساخت.

 

انواع عدد به لحاظ مفهوم و نحوه‌ی بیان کمیت

اعداد به لحاظ مفهوم و نحوه‌ی بیان کمیت به پنج نوع تقسیم می‌شوند: اعداد اصلی، اعداد ترتیبی، اعداد کسری، اعداد مجموعی، اعداد مبهم.

الف) اعداد اصلی

«اعداد اصلی» اعدادی هستند که در پاسخ به سوال сколько? (چه تعداد؟) به کار می‌روند و تعداد معدود را به صورت یک واحد کامل بیان می‌کنند، مانند اعداد اصلی пять (پنج)، семь (هفت)، пятьсот (پانصد) و … .

ب) اعداد ترتیبی

«اعداد ترتیبی» اعدادی هستند که در پاسخ به سوال который? (چندم؟ چندمین؟) به کار می‌روند و بیانگر مرتبه و ردیف معدود به هنگام شمارشِ آن هستند، مانند اعداد ترتیبی пятый (پنجم، پنجمین)، седьмой (هفتم، هفتمین)، пятисотый (پانصد، پانصدمین) و … .

پ) اعداد کسری

«اعداد کسری» اعدادی هستند که کمیت معدود را بصورت قسمت‌هایی نسبت به یک واحد کل بیان می‌کنند، مانند اعداد کسری пять восьмых (پنج هشتم)، две пятых (دو پنجم)، одна пятая (یک پنجم) و … .

ت) اعداد مجموعی

«اعداد مجموعی» در زبان روسی نوع خاصی از اعداد هستند که کمیت معدود را به عنوان یک مجموعه‌ی یگانه بیان می‌کنند، مانند اعداد مجموعی двое (دوتا)، пятеро (پنج‌تا)، оба (هردو) و … .

ث) اعداد مبهم

«اعداد مبهم» اعدادی هستند که کمیت معدود را به صورت نامعین و مبهم بیان می‌کنند، مانند اعداد مبهم много (خیلی)، немного (کمی، مقداری)، мало (کمی)، сколько? (چه مقدار؟ چه تعداد؟)، несколько (مقداری، تعدادی).

 

 

منبع: دستورجامع زبان روسی دکتر زهرایی

تایپ و تولید محتوا: سرکارخانم مهناز معتضدیان