وجه افعال در زبان روسی

ویژگی دستوری وجه

ویژگی دستوری «وجه» بیانگر آن است که آیا عمل بیان‌شده توسط فعل به طور واقع و مسلم در یکی از زمان‌های حال، گذشته یا آینده انجام می‌پذیرد یا اینکه این عمل به عنوان یک عمل مورد درخواست، امر، آرزو، شرط یا عملی که وقوع آن محتمل است، مطرح می‌باشد. در زبان روسی برای افعال سه نوع وجه وجود دارد: ۱٫ وجه اخباری، مانند читает (می‌خواند)، пишет (می‌نویسد) ۲٫ وجه امری، مانند читай (بخوان)، читайте (بخوانید) ۳٫ وجه التزامی، مانند читал бы (ای کاش می‌خواندم، بخوانم)، писал бы (ای کاش می‌نواشتم، بنویسم).

افعال در وجه‌های مختلف می‌توانند به همراه ادات نفی не به کار روند و «فعل منفی» بسازند.

Не читает — نمی‌خواند

Не пишет — نمی‌نویسد

Не читай — نخوان

Не пиши — ننویس

Не читал бы — ای کاش نمی‌خواندم، نمی‌توانستم بخوانم

Не писал бы — ای کاش نمی‌نوشتم، نمی‌توانستم بنویسم

وجه اخباری

افعال در وجه اخباری دلالت دارند بر انجام پذیرفتن عملی، روی دادن حالتی و بیان رابطه ای به طور واقع و مسلم در یکی از زمانهای حال،گذشته، آینده:

او نامه می­نویسد.	Он пишет письмо. وجه اخباری زمان حال
او نامه می­نوشت.	Он  писал письмо. وجه اخباری زمان گذشته
او نامه خواهد نوشت.	Он будет писать письмо. وجه اخباری زمان آینده

 

او در کلاس نشسته است.	Он сидит в классе. وجه اخباری زمان حال
او در کلاس نشسته بود.	Он  сидел в классе. وجه اخباری زمان گذشته
او درکلاس خواهد نشست.	Он будет сидеть в классе. وجه اخباری زمان آینده

 

او ورزش را دوست دارد.	Он любит спорт. وجه اخباری زمان حال
او ورزش را دوست داشت.	Он  любил спорт. وجه اخباری زمان گذشته
او ورزش را دوست خواهد داشت.	Он будет любить спорт. وجه اخباری زمان آینده

 

وجه امری

افعال در وجه امری بیانگرعملی هستند که به صورت امر، خواهش یا درخواست مطرح می شود:

Смотри!نگاه کن!                             Пишите! بنویسید! 

وجه امری فعل писать  (نوشتن)  وجه امری فعل смотреть  (نگاه کردن)

 

وجه التزامی

افعال در وجه التزامی بیانگرعملی هستند که امکان و تحتمال وقوع آن به صورت بالقوه وجود دارد. عمل بیان شده توسط فعلِ وجه التزامی به عنوات یک عمل مطلوب یا لازم، که وقوع آن مسلم نیست و فقط محتمل است، مطرح می گردد:

 

Купили бы что-нибудь в магазине.

وجه التزامی فعل купить (خریدن)

از مغازه چیزی می خریدیم. (خوب بود که چیزی می خریدیم.)

                                                        

شکل وجه التزامیِ افعال به طریق افزودن ادات бы  به شکل زمان گذشتۀ افعال به دست می آید. مثلا، شکل وجه التزامیِ افعال читать  (خواندن)،  купить  (خریدن) و сказать  (گفتن) به ترتیب، عبارتند از:  сказал бы, купил бы, читал бы.

شکل افعال در وجه التزامی به موجب ویژگی دستوری زمان تغییر نمی کند. در واقع، شکل ثابت وجه التزامیِ مربوط به هر سه زمانِ حال، گذشته و آینده است:

Если бы у меня были деньги, я купил бы машину.

                             وجه التزامی فعل купить (خریدن) 

اگرمن پول داشتم ماشین می خریدم (یعنی، چه در زمان گذشته، چه در زمان حال وچه در زمان آینده).